Ertuğrul Fırkateyni Şehitleri Anıtı, Japonya’nın Kuşimoto kasabasında yer alan anıt ve müzedir. Müze, 1890 yılında Wakayama açıklarında batan Osmanlı firkateyni Ertuğrul gemisinin denizcilerini anmak için inşa edilmiştir.
Ertuğrul Fırkateyni, Japon Prensi Komatsu’nun Ekim 1887’de İstanbul’u ziyaretine karşılık dönemin Osmanlı padişahı tarafından Temmuz 1889’da Japonya’ya gönderildi. Askeri diplomasi sahasında vazifesini yerine getirmesi sonrası Fırkateyn, Eylül 1890’da dönüş yolunda, muhalif bir rüzgarla karşı karşıya kalıp, hasar alarak parçalandı ve Japonya’nın güneydoğu kesimlerinde battı. Osmanlı Gemisi Ertuğrul faciasında 527 Türk denizcisi yaşamını yitirmişti.
Kaza yerinin yakınlarında yer alan köyün halkı hemen seferber oldu ve büyük bir fedakarlıkla yardıma koştular. Bir yandan yaralıları tedavi ettiler diğer yandan şehitleri denizden çıkardılar. Köylülerin çabasıyla 260 askerin cenazesine ulaşıldı. İmparator Meiji, yaralıların durumuyla yakından ilgilendi. Üç gün sonra İstanbul’a ulaşan acı haber büyük üzüntüye neden oldu. Hayatta kalan 69 denizci, Ocak 1891’de
padişah II. Abdülhamid tarafından alınan iki Japon korvetiyle Ekim 1890’da İstanbul’a geri nakledildi. Kazada şehit olan denizciler, geminin çarptığı kayalıkları gören bir tepeye defnedildi. Buraya Japonlar tarafından dikilen abideye, Ertuğrul’un komutanı Osman Paşa’nın adı ve kaza tarihi yazıldı. Ardından olayın hikayesi kitabe haline getirilerek taşa işlendi. 1937 yılında ise şehitler anısına bir anıt dikildi. Japon halkı, bu kazayı hiç unutmadı. Hatta şehitliği tertemiz tutarak merasim yapmayı gelenek haline getirdiler.
Kazada ölenlerin anısına Kuşimoto’da bir anıt yapılmıştır. İlk anıt Japonlar tarafından 1891’de dikilirken, 1929 yılında yine Japonlar tarafından genişletilmiştir. Şehitlik Anıtı, 3 Haziran 1929 tarihinde Japon İmparatoru tarafından da ziyaret edilmiştir. 1937’de Türkiye tarafından restore edilen anıt önünde her yıl düzenli olarak anma törenleri yapılmaktadır. Kuşimoto kasabası Mersin ve Yakakent ile kardeş
şehirdir. Türkiye’deki kardeş şehirleri Mersin ve Yakakent’ten gönderilen eşyalar sergilenmektedir.
Şehitler arasında Hasan Âli Yücel’in annesi Neyyire Hanım tarafından dedesi ve Can Yücel’in büyükdedesi Kaptan Âli Bey de bulunmaktadır. Türk anıtı ve müzesi, Wakayama prefektörlüğünde görülecek önemli bir yerdir. Mekân, yerel belediyenin mutlaka görülmesi gerekenler listesinde ilk sırada yer alıyor. Aynı
zamanda en çok ziyaret edilen üçüncü yerdir.
Diplomatik ilişkilerin başlangıcının 100. yılı
Ada köylülerinin hayatta kalan Osmanlı denizcilerini karaya çıkartmaları ile Japon makamlarının şehit aileleri için yardım kampanyaları, hafızalardan silinmedi. Diplomatik ilişkilerinin başlangıcının 100. yılını 2024’te kutlayacak olan Türkiye-Japonya, bu iki tarihi vakayı karşılıklı ilişkilerinde dönüm noktaları olarak kabul ediyor.
